Omdenken in crisis

Dit blog verscheen eerder op De Ondernemer.

Als ik op mijn eerste thuiswerkdag van de komende tijd een wandeling met mijn hond maak, zie ik de eerste concrete veranderingen als gevolg van de coronacrisis om me heen: een buurman is aan het voetballen met zijn kinderen en we maken voor het eerst in maanden weer een praatje.

Ik woon in Wageningen vlakbij de uiterwaarden en de dijk is bij mooi weer een recreatief gebeuren. Zo ook vandaag, op een ochtend waar Nederland massaal thuis is: frisbeeënde studenten die een boombox mee hebben en de vrolijke muziek op de hele dijk te horen is, moeders die tennissen met hun kleine kinderen, veel wandelaars. En er is een soort solidariteit voelbaar die ik moeilijk kan omschrijven. Mensen begroeten elkaar, er heerst rust en een soort van gelatenheid. We moeten noodgedwongen onze vaste patronen en structuren loslaten waardoor er een nieuwe werkelijkheid ontstaat. En we weten niet voor hoe lang.

 

Economische belang even niet voorop

En ik vraag me af: als dit de wereld is waarin het economische belang even niet voorop staat, maar het welzijn van de samenleving, moeten we dat dan niet altijd willen? Natuurlijk gaan we uiteindelijk weer naar ons werk en naar school, maar ik hoop toch wel dat we niet meer automatisch terugkeren naar al die oude vaste patronen.

Natuurlijk leidt deze crisis tot veel zorgen en onzekerheid voor kwetsbare mensen om ons heen, en zit je als zzp-ondernemer of kroegbaas duidelijk meer in de problemen dan als je zoals ik een PR-bureau hebt waar het grootste deel van het werk online doorgaat. Maar crisis leidt ook tot verbinding. We kijken meer naar elkaar om, trekken ons terug om meer tijd met de familie door te brengen.

Voor iedereen die niet in directe geldnood of zorgen rondom gezondheid zit, wil ik dit meegegeven: wat gaat ons deze crisis voor positiefs brengen? En hoe benutten we de tijd en ruimte die ons nu in onze schoot geworpen wordt op een positieve manier?

 

Tijd en ruimte voor reflectie

De tijd en ruimte die nu ontstaan, kun je gebruiken voor reflectie. Maak pas op de plaats. Reflecteren lukt niet als je rent, in paniek bent of als je focus ligt op genereren en het per se willen halen van je hoge omzetdoelstelling dit jaar. Kunnen we deze onzekere tijd dan ook niet met bij beide handen aangrijpen om na te denken wat we nu zelf heel graag willen met ons bedrijf en in ons leven? Nu we minder kunnen en moeten, kan onze wens weer centraal staan. Hoe wil je bedrijf of je werk inrichten als er geen vaste kaders meer zijn? Welke plek neemt werk überhaupt in in jouw leven? Wat is eigenlijk jouw eigen bestemming?

 

Crisis schudt je wakker

Allemaal cruciale levensvragen die ik mijzelf een aantal jaren geleden al heb gesteld na een zeg maar gerust pittig jaar waar drie crises bij elkaar kwamen. Wat ik daaruit heb geleerd is dat een crisis je wakker schudt. Het is hét moment om je leven te resetten omdat je oude structuren, patronen en zekerheden (noodgedwongen) loslaat. Dan heb je keuze: kom je in je angst terecht omdat je de houvast verliest, of weet je in dit stadium van luchtledigheid nieuwe houvast te creëren op basis van je eigen behoeftes en heb je daarin vertrouwen? Als dat je lukt, kom je er sterker dan ooit uit.

Realiseer je dat de weg vrij is om nu een nieuwe werkelijkheid te creëren. We willen na de crisis toch niet terug naar de oude wereld die ons blijkbaar ook zo ziek maakt?

 

Handel uit vertrouwen en niet uit angst

Om daarover na te denken, is het belangrijk dat we handelen vanuit rust en vertrouwen in plaats van angst. Angst beperkt de ruimte in jezelf om vaste patronen los te laten. Vaste patronen zijn vaak maar een schijnzekerheid. Zo kun je je in de overvloed aan nieuwsberichten nu compleet gek laten maken. Ik ben vanuit mijn vak ook een nieuwsjunkie en heb met mezelf afgesproken de officiële nieuwskanalen twee keer per dag te checken om niet te verlammen door alle doemscenario’s die er mogelijk zijn.

Social distancing, thuiswerken, je niet niet gek laten maken door al het negatieve nieuws om je heen zorgt er ook voor dat je vitaal blijft. Verfrissende ideeën komen alleen als je vitaal bent. Dat geldt ook voor je medewerkers. Als zij ruimte, vertrouwen en geen angst ervaren, is de creativiteit het hoogste. En fysieke afstand betekent niet automatisch minder betrokkenheid. Ga op zoek naar nieuwe manieren om die betrokkenheid te waarborgen. Met je team, met je klanten, met leveranciers…

Net als dat je gedrag om je heen ziet veranderen, zie je ook alvast veranderingen in je organisatie. Welke zijn dat? Misschien zitten daar al wat verrassende veranderingen tussen die je in de toekomst blijft gebruiken. Zie je bij jouw bedrijf ook een soort solidariteit en saamhorigheid ontstaan, zoals ik op de dijk ervaarde? Wat neem je daarvan blijvend mee?

 

Verzet je niet

Nadat je zelf alle voorzorgsmaatregelen hebt genomen om gezond te kunnen blijven en je omgeving veilig te houden, is het verstandig te accepteren wat er is en niet krampachtig vast te houden aan wat er niet meer is. Het vergt aanpassingsvermogen en een go-with-the-flow-mentaliteit om uiteindelijk kansen te zien in de tijd en ruimte die is ontstaan doordat zaken niet doorgaan. Zijn er voorlopig geen evenementen? Kun je niet meer vliegen voor je werk? Ben je thuis aan het werk? Hoef je even niet te reizen? Nu deze druk wegvalt is het zaak deze druk ook niet meer te voelen maar wel de ruimte voor creatieve oplossingen. Zo hebben wij als PR-bureau nu geen fysieke evenementen, interviews of persbijeenkomsten en biedt dat ruimte om allerlei online varianten te introduceren en ook uit te proberen.

 

Op zoek naar je kernwaardes

In tijden van crises, worden we teruggeworpen op onze basis. Je gaat meer nadenken over wat nu echt belangrijk is en wat er toe doet. Grijp dit moment dan ook aan om eens goed te kijken waar je vandaan komt, waar je nu staat en waar je het eigenlijk voor doet. Wat is er zo uniek aan jouw business? Waarom heb je het ooit opgericht? En klopt dat nog met wat je doet of ben je door alle haast en kansen er zover van afgedwaald dat het eigenlijk niet meer bij je past. Dit is hét moment om op een ongedwongen manier te herijken zonder dat je angst ervaart, want angst bevriest je.

Gebruik deze tijd ook om weer inzicht te krijgen en je bewust te worden van de zogenaamde vanzelfsprekendheden die door de jaren zijn ontstaan. Zoals de ogenschijnlijk vanzelfsprekende jaarlijkse (financiële) groei van je bedrijf en andere behaalde successen.

 

Houd de helicopterview

We moeten ons realiseren dat we in tijden van crisis vooral geneigd zijn te handelen vanuit ons emotionele brein (denk aan het massaal hamsteren van boodschappen) en vast te houden aan schijnzekerheden. Maar juist de helikopterview met zicht op het verleden en een vooruitblik naar de mogelijke perspectieven is essentieel. Laten we ons richten op de kleine succesjes waaraan we ons weer vast kunnen houden en die ons vertrouwen geven in de toekomst.

 

Blijvend een stapje terug

Op een breed maatschappelijk niveau hoop ik op een omslag in onze mentaliteit. Dat de zorg voor anderen niet ophoudt na de coronacrisis. Dat we door reflectie hebben geconstateerd dat we best wat meer naar anderen blijvend mogen omkijken. Dat we met wat minder kunnen. Dat die stap terug ook blijvend mogelijk is, en dat we aan het niet doorgaan van onze buitenlandse reisjes met het vliegtuig toch eigenlijk ook niet zoveel hebben gemist.

Ik wens iedereen sterkte en kracht om deze crisis het hoofd te bieden en er waar het kan er wat positiefs uit mee te nemen voor jezelf en je omgeving en van daaruit nieuwe patronen en zekerheden te creëren.